اگر ملکی را اجاره می‌کنید یا مالک آن هستید، بدون شک به اصطلاح «ملک مشاع» برخورده‌اید. اما ملک مشاع چیست و چه تأثیری بر شما دارد؟ هنگامیکه قصد خرید یا اجاره هر نوع ملکی را دارید، دانستن تفاوت ملک مشاع و مالکیت خصوصی می‌تواند بسیاری از مشکلات احتمالی را برایتان حل کند. پس بیایید تا نگاهی به تفاوت این دو مدل مالکیت بیندازیم و دریابیم که ملک مشاع چیست.
ملک مشاع چیست و شامل چه چیزهایی می‌شود؟
دارایی مشاع به عنوان دارایی شناخته می‌شود که به طور جمعی متعلق به چندین نهاد یا شخص است، در این نوع مالکیت، افراد حق استفاده از ملک مشاع را به اشتراک می‌گذارند، علاوه بر اینکه به طور مساوی برای نگهداری آن مسئولیت دارند. هدف از ملک مشاع، مالکیت مشترک است که کنترل انحصاری هر یک از طرفین را بر دارایی محدود می‌کند. برای مثال، هنگامیکه ملکی به ورثه می‌رسد، هریک از آن‌ها بر حسب جنسیت خود (میزان سهم زن و مرد در ارث)، میزان مشخصی از ملک را به ارث می‌برند. در اصطلاح ملک مشاع، مهم نیست که هر شخص چقدر سهم از ملک دارد، به هر صورت، همه با هم مالک آن محسوب می‌شوند و بر آن حق مشترک دارند.
مثال دیگر در مورد پاسخ به پرسش ملک مشاع چیست هم این است که وقتی در یک مجتمع آپارتمانی زندگی می‌کنید، ساختمان آن روی یک قطعه زمین ساخته شده است که شامل یک یا چند بلوک مجزا، محوطه، پارکینگ عمومی، پارک، موتورخانه، فضای اختصاصی زباله و راه‌پله است. این فضاها به عنوان ملک مشاع شناخته می‌شوند و فضاهایی هستند که همه ساکنین (و مهمانان آن‌ها) می‌توانند به آن‌ها دسترسی داشته باشند.دیگر مواردی در ساختمان که شامل ملک مشاع می‌شوند، عبارت‌اند از:
- ورودی‌ها و راه‌پله‌ها
- درها و پنجره‌ها
- استخرهای شنا
- سالن بدنسازی و محل تمرین
- باغچه‌ها و فضای سبز
- مسیرهای رفت‌وآمد
- مسیرهای رانندگی
- سرسراها، سالن‌ها و لابی
- زمین‌های تنیس
- زمین بازی و محوطه باربیکیو
- راهروها و آلاچیق‌های فضای باز
- مناطق جمع‌آوری زباله
- آسانسور
- پارکینگ مخصوص مهمانان
همچنین، دارایی‌هایی در داخل ساختمان و محوطه وجود دارند که لزوماً ممکن است از آن‌ها استفاده نکنید، اما تحت ملک مشاع در نظر گرفته می‌شوند:
- سقف، کف، اسلب
- دیوارهای جدا کننده واحدها
- صندوق نامه‌ها و بُرد اطلاع‌رسانی
- نورپردازی بیرونی
- لوله کشی و برق کاری
- درب اتوماتیک پارکینگ
- سیستم‌های دزدگیر و امنیتی
اموال مشترک یا مشاع، برای همه صاحبان ملک قابل دسترسی و استفاده هستند. اگر مشکلی برای هریک از این موارد پیش بیاید، تعمیر آن بر عهده مالک اصلی ساختمان است. مدیریت ساختمان معمولاً وظیفه رسیدگی به تعمیرات و نگهداری از املاک مشاع را بر عهده می‌گیرد و هزینه آن به عنوان شارژ ماهانه از ساکنان ساختمان یا مجتمع گرفته می‌شود.
مثال سوم در مورد ملک مشاع را در وسعت جامعه توضیح می‌دهیم. برای مثال، یک منبع انرژی مانند آب، متعلق به همه افراد اجتماع است. هریک از اعضای جامعه در استفاده از آن اختیار دارند، اما مسئولیت بهره‌برداری نادرست یا بیش از حد آن می‌تواند همه را تحت تأثیر قرار دهد.
ملک مشاع در شرکت‌های بزرگ چه معنایی دارد؟
ملک مشاع چیست و در شرکت‌های بزرگ چه نقشی دارد؟ این اصطلاح در شرکت‌های بزرگ به معنای وجود دارایی‌های مشترک بین شرکا یا صاحبان شرکت است. این دارایی‌ها ممکن است شامل دفاتر، تجهیزات، ساختمان‌ها، خودروها و سایر دارایی‌هایی باشد که برای اداره و اجرای فعالیت‌های شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرند. ملک مشاع اغلب به عنوان دارایی‌هایی که برای جذب سرمایه و انجام فعالیت‌های شرکت لازم است، بین دو یا چند شریک تقسیم می‌شوند، اما ممکن است مشکلات و اختلافاتی نیز در مورد مدیریت و استفاده از این دارایی‌ها بین شرکا پیش بیاید.
در مواردی که شرکت‌ها به صورت مشترک از دارایی‌های خاصی استفاده می‌کنند، ایجاد تنش‌ها و اختلافات بین آن‌ها امری طبیعی است. این اختلافات ممکن است در مورد مدیریت، نگهداری، تعمیر و حتی فروش دارایی‌های مشترک به وجود بیاید. برای جلوگیری از این اختلافات، شرکت‌ها باید قوانین و مقررات دقیقی برای مدیریت ملک مشاع خود تعیین کنند و همچنین مکانیزم‌های دقیقی برای حل اختلافات مربوط به ملک مشاع ایجاد کنند. از آنجاییکه ملک مشاع می‌تواند منبعی بزرگ برای تضمین و تأمین منافع شرکت‌ها باشد، مدیریت صحیح و دقیق آن امری حیاتی برای رشد و پیشرفت این کسب‌وکارها است.
اصطلاح مالکیت خصوصی یعنی چه؟
مالکیت خصوصی یعنی شما به عنوان صاحب یک واحد آپارتمان، شخصاً مسئول همه چیز در چهاردیواری خانه خود هستید. این مالکیت شامل رنگ، کاغذ دیواری، فرش، وسایل روشنایی و دیوارهای داخلی است. همچنین، ممکن است فضای ماشین و محوطه باغ یا بالکن شما را نیز شامل شود. به عنوان مستأجر، مطمئناً شما مالک هیچ یک از این چیزها نیستید. اما اگر آن‌ها نیاز به تعمیر داشته باشند، این مسئولیت بر عهده صاحبخانه اصلی شما است، نه مالکان مجتمع یا مدیر ساختمان.
نکته جالب در مورد مالکیت خصوصی این است که همچنان ممکن است برای تغییر برخی از عناصر خانه خود به تأیید نیاز داشته باشید، حتی اگر مالک آن باشید. در حالیکه استفاده از رنگ تازه و تعویض کاغذ دیواری احتمالاً مشکلی ندارد، احتمالاً برای خراب کردن دیوار یا نصب یک واحد تهویه مطبوع به مجوز نیاز خواهید داشت. به همین دلیل، همیشه بهتر است قبل از شروع تغییرات در ملک خود، آن را با مدیر ساختمان چک کنید.
برخی از ساختمان‌ها نیز قوانین و آیین‌نامه‌هایی دارند که ممکن است با وجود داشتن مالکیت خصوصی، باز هم ملزم به اجرای آن‌ها باشید. به عنوان مثال، سیگار کشیدن در بالکن، آویزان کردن لباس یا شستن روی نرده‌های بالکن یا سروصدای بیش از حد بعد از ساعت ۱۰ شب. در حالیکه این فعالیت‌ها در ملک خصوصی شما انجام می‌شوند، ممکن است طبق آیین‌نامه قابل قبول نباشند و ممکن است توسط مدیریت و سایر ساکنان ساختمان به شما تذکر داده شود و در نهایت، جریمه شوید.
ملک مشاع چه تفاوتی با مالکیت خصوصی دارد؟
حالا که دریافتیم ملک مشاع چیست، باید این نکته را هم ذکر کنیم که مالکیت خصوصی یا مان مشاعات با ملک مشاع تفاوت دارد. همان‌طور که در بخش‌های قبلی توضیح دادیم، ملک مشاع عبارت است از بخش‌های عمومی ساختمان که همه ساکنان آن به یک اندازه حق استفاده از این امکانات را دارند. در مقابل، مالکیت خصوصی فقط به ساکنین خاصی تعلق می‌گیرد که همراه اجاره یا خرید واحد مسکونی به آن‌ها داده می‌شود. این مشاعات در قولنامه ذکر می‌شوند و باقی ساکنین ساختمان حق استفاده از آن را ندارند. یک نمونه از مشاعات، پارکینگ اختصاصی هر واحد است.
تفاوت دیگر بین ملک مشاع و مالکیت خصوصی در این است که تصمیم‌گیری بر اموال تحت عنوان ملک مشاع، توسط همه ساکنین مجتمع یا ساختمان گرفته می‌شود و همه در موارد مربوط به تعمیر و نگهداری از آن مسئولیت دارند. درحالیکه مالکیت خصوصی و مشاعات، تنها بر عهده فرد مالک واحد آپارتمان یا مستأجر است و شخص دیگری حق دخالت یا تصمیم‌گیری بر امور آن را ندارد.
تفاوت کلی بین ملک مشاع و مالکیت خصوصی در جدول زیر برشمرده شده است:
| دسته‌بندی | ملک مشاع | مالکیت خصوصی |
| تعریف نوع مالکیت | دارایی مشترک به طور جمعی متعلق به همه مالکان یک ساختمان است. همه ساکنان می‌توانند از ملک مشاع استفاده کنند، اما هیچ‌کدام به صورت فردی، حقوق مالکیت انحصاری بر آن را ندارند. | مالکیت خصوصی متعلق به یک فرد یا نهاد است و به آن‌ها اختیار و حقوق انحصاری برای استفاده، کنترل و دفع دارایی را به دلخواه خود دارند. |
| ادعای مالکیت | چندین نهاد یا افراد صاحب این املاک، زمین، امکانات رفاهی، تسهیلات یا منابع هستند. | یک نهاد یا فرد خصوصی، مالک و صاحب اختیار ملک است. |
| مسئولیت تعمیر و نگهداری | هزینه‌های تعمیر و نگهداری بر عهده همه ساکنان است و حق شارژ ماهانه از آن‌ها گرفته می‌شود. | مسئولیت و کنترل تعمیر و نگهداری از ملک بر عهده شخص مالک یا مستأجر است. |
| مثال | سالن ورزشی، فضای سبز، راهروها، راه‌پله‌ها، درها و پنجره‌ها، آسانسور و غیره. | کل فضای آپارتمان یا زمین، به همراه هرچه در آن وجود دارد، مانند تراس، پارکینگ اختصاصی، رنگ دیوارها و غیره. |
مزایا و معایب ملک مشاع چیست؟
یکی از مزایای ملک مشاع، کاهش هزینه‌های مربوط به مالکیت ملک است. با تقسیم هزینه‌های نگهداری و تعمیرات بین مالکان و مستأجران، هر فرد می‌تواند از لحاظ مالی صرفه‌جویی کند. علاوه بر این، امکان بهره‌برداری از امکانات اشتراکی مانند استخر یا باشگاه ورزشی نیز یکی از مزایای این نوع مالکیت است.
معایب ملک مشاع چیست؟
از چالش‌های این نوع مالکیت، می‌توان به مشکلات مربوط به تصمیم‌گیری اشاره کرد. زمانی که چند نفر مالک یک ملک هستند، اتخاذ تصمیمات مشترک برای نگهداری، تعمیرات یا بهبودی‌های ملک ممکن است موجب اختلافات شدید شود. همچنین، مشکلات مربوط به انتقال مالکیت نیز یکی از معایب این نوع مالکیت است، زیرا نیاز به توافق بین تمامی مالکان برای انتقال مالکیت یا فروش ملک وجود دارد. در نهایت، وضعیت مالکیت مشاع ممکن است باعث محدودیت‌هایی برای مالکان شود و آن‌ها را در انتخاب مسیر مالکیت ملک محدود کند.
چه نوع تعارضاتی ممکن است در ملک مشاع ایجاد شود؟
یکی از تعارضات متداول در ملک مشاع، مربوط به هزینه‌ها و نگهداری ملک است. هر فرد ممکن است نظرات متفاوتی در مورد نحوه خرج هزینه‌ها و نگهداری از ملک داشته باشد. برخی از افراد ممکن است تمایل داشته باشند که هزینه‌های نگهداری را کاهش دهند، در حالیکه دیگران ممکن است به ارتقا و بهبودات ملک تمایل داشته باشند و این موضوع می‌تواند منجر به تعارضات و اختلافات بین افراد شود. همچنین، برخی از ساکنین ممکن است از دارایی مشترک بیش از حد استفاده کرده یا آن را تخریب کنند. در این صورت، اعتراض بقیه ساکنین برای جلوگیری از پرداخت هزینه تعمیرات آن می‌تواند تعارض ایجاد کند.
علاوه بر این، تعارضات ممکن است در مورد استفاده از امکانات مشترک نیز ایجاد شود. برای مثال، تصمیم در مورد استفاده از حیاط، پارکینگ یا امکانات ورزشی ممکن است به تعارضات منجر شود. هر شخصی نسبت به میزان، ساعت و نوع استفاده از امکانات و تسهیلات مشترک، نظر متفاوتی در مورد استفاده از این امکانات دارد و ممکن است دغدغه‌های مختلفی پیش آید. به همین دلیل، اهمیت دارد که از ابتدا قوانین و مقررات مشخصی برای استفاده از امکانات مشترک تعیین شود تا از وقوع تعارضات جلوگیری کنیم.
جمع‌بندی مقاله
در این مقاله، با گذر از پرسش «ملک مشاع چیست؟»، یک مفهوم حقوقی جالب را بررسی کردیم که به مواردی اشاره دارد که دو یا چند نفر از افراد مجاز به استفاده از تسهیلات و امکانات یک ملک هستند. این نوع از مالکیت معمولاً در مواردی استفاده می‌شود که اموال یا فضاهای عمومی به صورت مشترک استفاده می‌شوند. اگرچه ملک مشاع در برابر مالکیت خصوصی، مزایایی مانند کاهش هزینه‌ها و بهره‌وری بیشتر را دارد، اما همچنین معایبی نظیر اختلافات ممکن بین مشترکین و مسائل مربوط به تصمیم‌گیری‌های مشترک را نیز دارا است. در نهایت، ازآنجاییکه ملک مشاع در بسیاری از موارد به عنوان یک سرمایه‌گذاری مهم برای افراد شناخته می‌شود، حل و فصل تعارضات آن به شکل مؤثر و صحیح می‌تواند از آینده مالی و حقوقی صاحبان ملک مشاع به خوبی حفاظت نماید.
سؤالات متداول ملک مشاع چیست و چه تفاوتی با مالکیت خصوصی دارد؟
چه نوع تعارضاتی ممکن است در ملک مشاع پیش آید؟
از آنجاییکه در ملک مشاع، بسیاری از افراد از یک ویژگی مشترک استفاده می‌کنند، درگیری‌ها می توانند به اشکال مختلف ظاهر شوند. این موارد ممکن است دسترسی یا استفاده نابرابر، استفاده رایگان بدون پرداخت هزینه یا مخارج تعمیر و نگهداری، استفاده غیرمنطقی توسط برخی از ساکنان را شامل شود که منجر به زوال سریع امکانات یا کاهش منابع می‌شود.
ملک مشاع در مجتمع مسکونی، چه مواردی را در بر می‌گیرد؟
در یک مجتمع مسکونی، ملک مشاع به مناطق یا امکانات رفاهی مشترک بین ساکنین یا مالکان، مانند راهروها، آسانسورها، امکانات تفریحی و نمای بیرونی ساختمان اشاره دارد. مدیریت و نگهداری آن معمولاً توسط انجمن مالکان خانه یا مدیر ساختمان نظارت می‌شود.
منظور از ملک مشاع در شرکت‌های بزرگ چیست؟
ملک مشاع در یک شرکت بزرگ به مناطق یا امکانات رفاهی گفته می‌شود در یک کسب‌وکار، به طور مشترک متعلق به همه صاحبان یا شرکای آن است، مانند راه‌پله‌ها، امکانات رفاهی، دستگاه‌ها و ماشین‌آلات، خودرو و غیره.
چرا باید آب را به عنوان ملک مشاع در نظر گرفت؟
آب باید به عنوان یک منبع دارایی مشترک در نظر گرفته شود، زیرا یک منبع محدود ضروری برای زندگی و بین همه اعضای یک جامعه مشترک است. مدیریت جمعی، دسترسی عادلانه، استفاده پایدار و حفاظت از این منبع حیاتی، وجود آن را برای نسل‌های کنونی و آینده تضمین می‌کند.
