شرکت‌های تامین مالی جمعی موسساتی هستند که در حکم یک نهاد مالی، خدماتی همچون جذب سرمایه از طریق مشارکت عمومی، مدیریت دارایی و سرمایه‌گذاری طرح‌ها، ایده‌های نوآورانه، پروژه‌های بزرگ و کوچک تجاری و استارتاپی را به سرمایه‌پذیران و همچنین سرمایه‌گذاران ارائه می‌کنند.
ماهیت پذیرش سرمایه برای آغاز به کار طرح‌ها و پروژه‌ها، بر اساس جمع‌آوری سرمایه‌های اندک و دلخواه تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران تعریف می‌شود. به عبارت دیگر در فرایند سرمایه‌گذاری جمعی، بسیاری از فعالان بازار، پول نقد خود را به صورت آنلاین در اختیار شرکت‌های تأمین مالی جمعی قرار می‌دهند و طی یک بازه زمانی مشخص (مثلا به مدت یک سال)، در قبال آن پاداش، محصول، قدر السهم و بهره دریافت می‌کنند. به این ترتیب شرکت‌های تامین مالی جمعی پلی به سوی پیشرفت با سرمایه‌های اندک محسوب می‌شوند.
نحوه کار شرکت‌های تامین مالی جمعی
سکوهای تأمین مالی؛ مانند یک پل ارتباطی میان سرمایه‌پذیر و سرمایه‌گذار بر بستر اینترنت فعالیت می‌کنند. در حال حاضر تأمین مالی سرمایه مورد نیاز برای راه‌اندازی کسب و کارهای کوچک به ویژه
استارتاپ‌ها، شرکت‌های نوپا و دانش بنیان با استفاده از روش‌های سنتی، مشکلات زیادی به همراه دارد و یک معضل بزرگ برای کارآفرینان به شمار می‌رود. مدل تأمین مالی مردم پایه، روش نوین و جایگزینی
مناسب برای جذب سرمایه، نسبت به سایر روش‌های سنتی است.
احتمالا از خود می‌پرسید شرکت‌های تامین مالی جمعی چگونه سرمایه لازم را برای کارآفرینان فراهم می‌کنند؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت که فرایند جمع‌آوری سرمایه‌ها و نحوه کار سکوهای تأمین مالی جمعی طی گام‌های زیر صورت می‌گیرد:
گام اول: مرحله ارزیابی, عقد قرارداد، دریافت نماد نهادهای نظارتی رسمی
پروسه اعتبارسنجی و عقد قرارداد به شرح زیر است:
ارزیابی اولیه طرح توجیهی متقاضیان سرمایه توسط ناظران فنی
در اولین اقدام متقاضی باید طرح خود را جهت ارزیابی و تأمین مالی ارائه کند. معمولا روند اعتبارسنجی طی مدت ۳ الی ۷ روز توسط سامانه‌های مربوطه صورت می‌گیرد و پس از تایید نهایی وارد مرحله عقد قرارداد می‌شود.
عقد قرارداد با سرمایه‌پذیر
در این قسمت یک قرارداد رسمی بین عامل و متقاضی بسته می‌شود. قرارداد مذکور شامل موارد زیر است:
– تعهدات و حقوق مشخص طرفین قرارداد مشتمل بر مواردی همچون هزینه‌های مرتبط با خدمات ،کارمزد ،پردازش، ارائه مدارک، مستندات، اطلاعات، شرایط و زمان‌بندی انجام پروژه است.
– تعهدات متقاضی شامل مواردی همچون مشخص شدن جریمه‌های مربوط به تاخیر در پروژه یا عدم اجرای آن، ارائه گزارش‌های منظم و اخذ مجوزهای لازم به جهت اجرای طرح است.
– مدت زمان قرارداد و شروط آن.
– گزینش ناظر فنی یا مالی.
– حق‌الزحمه و شرایط پرداخت.
– مفاد قرارداد.
– شرایط فسخ.
– پیوست‌ها.
ارسال درخواست ضمانت‌نامه به بانک.
ارسال طرح به مراجه ذی‌صلاح ایران و اخذ نماد رسمی برای اجرای طرح
گام دوم: انتشار فراخوان تامین سکو و برگزاری کمپین
شرکت های تأمین مالی جمعی در اولین مرحله ، اطلاعات مربوط به طرح‌ها و پروژه‌ها را مطابق با دستورالعمل مشخص شده از سوی سازمان‌های نظارتی رسمی در سایت قرار می‌دهند. اطلاعات مربوط به طرح‌ها در سه دسته اصلی به کاربران ارائه می‌شود:
۱- معرفی طرح:
- نام موسسه یا شرکت.
- مبلغ مورد نیاز سرمایه‌پذیر به نام «مبلغ هدف».
- پیش‌بینی میزان سود.
- بازار هدف سرمایه‌پذیر.
- معرفی ریسک‌های احتمالی طرح.
- مدل پرداخت سود.
- تصاویر مرتبط با طرح.
۲- اطلاعات مالی طرح:
- موضوع تأمین مالی یا همان پروژه سرمایه‌پذیر.
- سرمایه مورد نیاز.
- مبلغ سود.
- زمان پرداخت سود.
- حداقل و حداکثر مبلغ سرمایه‌گذاری.
- مدت زمان اجرای طرح.
- تعداد سرمایه‌گذاران.
- گزارش ارزیابی.
- قرارداد سرمایه‌گذاری بین سرمایه‌پذیر و متقاضی و پلتفرم تأمین مالی.
- وثیقه و ضمانت‌نامه‌ها.
- گواهی شراکت.
۳- گزارش پیشرفت پروژه:
سکوهای مالی معتبر، گواهی شرکت و مجوزها را از سازمان بورس و اوراق بهادار کسب می‌کنند و مراحل پیشرفت پروژه طی گزارشات مالی و فنی به طور منظم و آنلاین در اختیار مشارکت‌کنندگان قرار می‌گیرد.
گام سوم: فرایند برگزاری کمپین تبلیغاتی
فرایند برگزاری کمپین کار پیچیده‌ای است؛ بنابراین باید با برنامه ریزی دقیقی انجام شود و نقشه راه برای سرمایه‌گذاران کاملاً شفاف و مطمئن به نظر برسد تا سرمایه‌گذاری آنها با اطمینان انجام شود. مراحل برگزاری کمپین تبلیغاتی به شرح زیر است:
برقراری ارتباط با حامیان مالی
قبل از هر گونه اقدامی لازم است که متقاضی با سرمایه‌گذاران ارتباط برقرار کند و علاوه بر جلب نظر آنان، از راهنمایی‌ها و پیشنهادات حامیان نیز استقبال نماید، زیرا نتایج حاصل از این ارتباط در چگونگی نوشتن محتوای کمپین بسیار تاثیرگذار است.
برنامه ریزی تبلیغات و بازاریابی
تبلیغات و بازاریابی برای جلب توجه سرمایه‌گذاران بالقوه بسیار مهم و ضروری است؛ بنابراین برای ایجاد علاقه و هیجان لازم، باید اخبار مثبت به گونه‌ای ارائه شود که بتواند چشم‌اندازی روشن و واضح از سودآوری و امتیازات طرح را در ذهن سرمایه‌گذار تداعی کند.
برای انجام فرایند بازاریابی و تبلیغات، ابتدا محتوای باکیفیت و هدفمندی تدوین می‌شود و سپس محتوای تکمیل شده به جهت اطلاع رسانی عموم مخاطبان و کاربران، علاقه‌مندان و طرف‌داران در رسانه‌ها به اشتراک گذاشته می‌شود.
اقدامات لازم برای اشتراک‌گذاری محتوای طرح به شرح زیر است:
– تشکیل صفحه فرود در سایت سکوی تأمین مالی
– اشتراک محتوا در شبکه‌های اجتماعی
– بهینه‌سازی سئو سایت
– ساخت اپلیکیشن در صورت لزوم
– برجسته نمایی طرح در رسانه‌های خبری آنلاین
– شرکت در نمایشگاه‌ها و رویدادها
– انتشار رپرتاژ آگهی و مقالات هدفمند
– تولید فیلم تبلیغاتی
– پاسخگویی به سوالات مخاطبان
– آماده‌سازی کمپین در سایت شرکت تأمین مالی جمعی
محتوای تهیه شده باید توسط کارشناسان بررسی شود و به تایید نهایی برسد. این روال تقریباً یک هفته کاری زمان می‌برد؛ زیرا ارائه یک محتوای شفاف و صادقانه برای شرکت‌های تامین مالی جمعی از اهمیت زیادی برخوردار است.
کمپین تبلیغاتی به دو صورت خصوصی و عمومی برای جلب توجه تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران عضو سکوهای مالی و مخاطبان عمومی برگزار می‌شود.
کمپین خصوصی برای دوستان، خانواده، اقوام و آشنایان، مشتریان، طرف‌داران، شرکا و اعضای سکوی مالی به مدت یک هفته تا ۱۰ روز انجام می‌شود. کمپین عمومی و به اصلاح سروصدا به پا کردن به منظور جلب توجه عموم مخاطبان صورت می‌گیرد و ۳۰ روز کاری زمان می‌برد.
نکته حائز اهمیت این است که پاسخگویی به سؤالات حامیان و سایر مخاطبان بسیار مهم و ضروری است به همین دلیل در سایت شرکت‌های تأمین مالی جمعی، بخش مخصوصی برای پاسخگویی به سؤالات و دریافت نظرات، انتقادات و پیشنهادات وجود دارد.
پایان کار کمپین تبلیغاتی
شرط موفقیت بیشتر در جذب سرمایه‌گذاران این است که کارشناسان مسئول تا آخرین لحظه برگزاری کمپین تبلیغاتی تلاش کنند.
در نهایت تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران در پروژه مشارکت می‌کنند و چگونگی بازخورد آنها، نشان‌دهنده موفقیت کمپین خواهد بود. درصورتی‌که بازخوردها مثبت باشند احتمالاً در پروژه‌های آتی نیز سرمایه‌گذارانی بیشتری شرکت می‌کنند.
گام چهارم: شروع کار سرمایه‌پذیری (فرآیند سرمایه‌گذاری حامیان)
فرایند سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تأمین مالی جمعی بسیار ساده است و کاربران طی چند مرحله می‌توانند سرمایه‌گذاری خود را انجام دهند. فرآیند سرمایه‌گذاری حامیان به شرح زیر است:
ثبت‌نام در سایت و احراز هویت عضو
ابتدا سرمایه‌گذار باید در سایت ثبت‌نام کند و سپس پنل سرمایه‌گذاری یا حساب کاربری برای او ایجاد خواهد شد و بعد از ارائه اطلاعات لازم، نیاز است که احراز هویت عضو نیز تأیید شود.
انتخاب طرح
هنگامی که عضویت سرمایه‌گذار تأیید شد، او می‌تواند طرح‌های منتشر شده در سایت پلتفرم مالی را مشاهده نماید و یکی از آنها را با توجه به میزان بودجه دلخواه خود و به روش‌های متنوعی پرداخت کند.
عقد قرارداد و واریز پول
یک قرارداد بین متقاضی و سرمایه‌گذار بسته می‌شود و سپس مبلغ توافق شده طی یک عملیات واریز، توسط سرمایه‌گذار پرداخت می‌گردد و در ازای آن رسید دریافت می‌کند.
اتمام دوره جمع‌آوری سرمایه و کسب گواهی شراکت
در این مرحله تمامی وجوه جمع‌آوری‌شده به‌حساب سرمایه‌پذیر واریز می‌شود و شرکت مربوطه یک گواهی شراکت را برای حامی طرح صادر می‌کند و او می‌تواند گواهی خود را از طریق پلتفرم تأمین مالی جمعی دریافت نماید.
گام پنجم: اجرای طرح، نظارت بر طرح، پرداخت سود
در مرحله آخر پس از انجام امور مرتبط با واریز وجه و صدور گواهی شراکت متقاضی و حامیان، نوبت به اجرای طرح می‌رسد و متقاضی سرمایه بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده و تعهدات قید شده در قرارداد،
گزارشاتی را به طور منظم در اختیار سکوی تأمین مالی قرار می‌دهد و آنها نیز گزارشات را برای حامیان منتشر می‌کنند.
یکی از وظایف مهم شرکت، نظارت دقیق بر اجرای پروژه است و به‌عنوان نماینده سرمایه‌گذاران در تمامی مراحل انجام کار حضور دارد و آن را پیگیری می‌کند.
بازگشت سرمایه و پرداخت سود به حامیان طبق مفاد قرارداد و نوع مدل سرمایه‌گذاری جمعی صورت می‌گیرد، یعنی سود حاصله را حین اجرای طرح در طی دوره مشخص مثلاً هر ماه یکبار به حساب مشارکت‌کنندگان واریز می‌کنند و پس از تکمیل طرح نیز اصل سرمایه و سود آن به طور کامل را با حامیان تسویه خواهد شد.
مزایای سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تأمین مالی جمعی
مسلما می‌دانید تامین سرمایه از روش‌های سنتی با چالش‌ها و محدودیت‌هایی زیادی روبروست؛ بنابراین مزایا و فرصت‌هایی که شرکت‌های تامین مالی جمعی با خود به همراه دارند، برای کارآفرینان و کسب و کارهایی که به دنبال موفقیت و رشد هستند، بسیار ارزشمند است.
مزایای تامین مالی جمعی برای کارآفرینان
مزایای تامین مالی جمعی برای کارآفرینان عبارت‌اند از:
۱- سرمایه‌پذیر به‌راحتی و در زمان کوتاهی سرمایه مورد نیاز خود را کسب می‌کند.
۲- کارآفرین با وجود حامیان و مشتریان دائمی می‌تواند آگاهی از برند خود را افزایش دهد.
۳- شبکه‌ای از جمعیت سرمایه‌گذاران به‌عنوان مشتری حامی ایجاد می‌شود.
۴- سرمایه‌گذاری با مدل تأمین مالی مردم پایه ریسک کمی دارد.
۵- مجریان طرح می‌توانند فعالیت‌های بازاریابی خود را در وسعت بیشتری انجام دهند.
۶- به دلیل عدم تغییر در سهام‌داری و مدیریت طرح، منافع شرکت در مدت زمان طولانی حفظ می‌شود.
از طرفی حامیان نیز مزایای قابل توجهی به دست می‌آورند و در نهایت از مشارکت خود راضی خواهند شد. از امتیازاتی که حامیان با سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تامین مالی جمعی به دست می‌آورند، می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
امتیازات حاصل از سرمایه گذاری در شرکت های تامین مالی جمعی
- طرح‌های متنوع، هیجان‌انگیز و جذابی در سایت پلتفرم‌های تأمین مالی برای سرمایه‌گذاران منتشر می‌شود و آنها با توجه به علایق و اهداف خود یکی از آنها را انتخاب می‌کنند.
- سرمایه‌گذاری در سکوهای تأمین مالی جمعی با امنیت، شفافیت اطلاعات، مجوزهای قانونی، نظارت مستمر و آسایش خاطر همراه است.
- تمامی طرح‌ها ضمانت شده هستند؛ زیرا صدور مجوزها و نظارت از سوی مراجع کاملاً تایید شده صورت می‌گیرد.
- سرمایه‌گذار از مبلغ سود و پرداخت آن کاملاً مطمئن است.
سکوهای تامین مالی در قبال خدماتی که به متقاضیان و حامیان مالی عرضه می‌کنند، درصدی از کل سرمایه جمع‌آوری شده را به عنوان کارمزد پردازش کسب می‌کنند. طبق دستورالعمل صادره از سوی سازمان‌های ذی‌صلاح سقف مجاز برای دریافت کارمزد پنج درصد است.
در نهایت همان‌طور که گفته شد، شرکت‌های تأمین مالی جمعی پلی به سوی پیشرفت با سرمایه‌های اندک به شمار می‌روند و با ایجاد یک بستر ایمن، شفاف و قابل اعتماد تحت نظارت سازمان‌های تایید شده، نقدینگی اندک تعداد زیادی از جمعیت سرمایه‌گذار را برای تأمین مالی پروژه‌ها جمع‌آوری می‌کنند. به این ترتیب متقاضی سرمایه، بودجه لازم برای راه‌اندازی طرح را به راحتی و با ریسک پایین به دست می‌آورد.
از طرفی دیگر نیز حامی مالی می‌تواند با مقادیر کمی از پول نقد در یک بازه زمانی مشخص، طی یک قرارداد قانونی و کم ریسک علاوه بر دریافت سود ماهانه، اصل سرمایه خود را در پایان اجرای طرح وصول کند.
